Günümüz toplumumuzun en büyük sorunlarından birtanesi “hayır diyememek.” Özgüven, sorununun tipik semptomlarından birtanesidir. Genelde insanların en büyük sorunu karşımdaki kişiye 'hayır' dersem, ya da reddedersem beni dışlar mı, ya da benimle konuşmaz gibi düşünceleri kabul etmemizdir.
Peki bizim için önemli olan ya da doğru olan ne hiç düşündük mü?
Toplum tarafından her şeye evet diyen pasif, çizgisi olmayıp insanlar tarafından saygı gösterilmeyen insan olmak mı ya da, kendi kararlarıyla çizgisini belli edip insanlar tarafından saygı gösterilip kabul edilen kişi olmak mı?
İnsanlar genelde hayır diyemedikleri için bir süre sonra kendilerini değersiz ve kullanılmış hissetmeye başlar eşya gibi; sanki insanlar onu kullanıyor, istediklerinde arıyor, gel dediklerinde geliyor ve gidiyor, hayır diyemiyor. O zaman oto kontrol senin elinde olmaktan çıkıyor benliğini kaybedip tamamen insanlıktan çıkmış robota dönüşmüş oluyorsun. Yapmak istemediğiniz bir işi yaparken kendinize şu soruyu sorun
'Ben bunu gerçekten yapmak istiyormuyum, yoksa sadece karşımdakini mutlu mu etmek amacım?
“Hayır” dersem karşımdaki üzülür mü, ya siz evet dediğiniz için daha mı çok üzülürsünüz?
“Hayır” demedim, çünkü ben kibar bir insanım. Karşınızdaki anlayışsız olur, bu durumda. İmaj her şeydir. Hayır dersem benim hakkımda ne düşünür bir şeyi sadece sizden istendiği için yaparsınız, aynı zamanda başkalarının istek ve ihtiyaçlarını yerine getirirken sıkıntılı ve zorlanmış hissedersiniz. Kendi ihtiyaçlarınızı sürekli geri plana atar yapmak için zamanınız ve isteğiniz kalmamış olur. Bu durum zor ve yorucu olmakla birlikte yakın çevreniz tarafından her şeye “evet” diyen olmakla bilinir, pek çok konuda yardım istenen kişi olursunuz. Bu da zamanla yük ve sorumluluklarınızın artmasına neden olur. Sonuç olarak sizi hem üzer, hem de öfkelendirir. Genel olarak mutsuz hissettirir.
Hayır diyebilme becerisi öz-güven ile yakın bir ilişki içinde bulunuyor öz-güven ve öz-saygısı düşük olan kişiler sıklıkla başkalarına karşı çıkma konusunda sıkıntı duyuyor ve başkalarının gereksinimlerini kendilerininkinin önüne koyma eğilimi içinde oluyor. Kişi bir süre sonra şunu fark etmeye başlar; başkaları için yaşayan birisine dönüştüğünü hisseder, kendi öz- değeri önemsizleşmeye başladığını düşünür.
Hadi o zaman olaya bir de başka bir pencereden bakalım ;
Karşısındakini kırmamak için sürekli “evet” diyen bir insanın ne kadar sıkıcı olduğu hiç düşündünüz mü? .
Pekala, neden “hayırdan” çok “evet” diyoruz?
Karşımızdaki kişiyi kırmamak için mi?
İlişkilerimize zarar vereceğinden korktuğumuz için mi?
Sevgilimizi, arkadaşımızı kaybetmemek için mi?
Karşımızdakinin bakış açısıyla olayı değerlendirme algısına sahip olduğumuzdan mı?
Sevilmemekten, yalnız kalmaktan, tercih edilmemekten korktuğumuz için mi?
Olumsuz bir tepki ile karşılaşmaktan korktuğumuz için mi?
Hayır dersek, bize de hayır denmesinden korktuğumuz için mi?
Mükemmelliğimizin kaybolmasından korktuğumuz için mi?
Nasıl “hayır” deneceğini bilmediğimiz için mi? Ne kadar üzücü bir durum aslında..
Neden “hayır” demek bu kadar zor?
Genelde yetişme tarzımız bunda önemli bir faktör olmaktadır. Talepkar veya kontrolcü ebeveyn tutumları çocuğun özerklik duygusunu gelişmesini engeller. Bizler yetişirken çeşitli şekillerde onay almayı öğreniriz, mesela başkalarına ’evet’ dediğimizde bizi daha çok sevdiklerini, başkalarıyla aynı fikirde olmadığımız zamanlarda, kendi fikrimizi ifade etmenin gruptan dışlanmamıza sebep olacağını düşünüyor olabiliriz. Çünkü, bizler beğenilmek ve sevilmek isteriz ve birinin isteğini reddettiğimizde sevilmeyeceğimizi, onay almayacağımızı düşünürüz.
Nasıl “hayır” diyeceğiz?
Hayatınız boyunca insanları kırmamak için evet demeye alıştığınız için “hayır” diyebilmek ilk başlarda epey bir zor olacaktır. Yaşam bizimdir ve tercihlerimizi de doğru yapmalıyız. Yapılan her tercih tarzımızı belirler ve yaşantımızı şekillendirir. “Evet” ya da “hayır” demek bizim tercimizdir. Vereceğimiz cevap hangisi olursa olsun bir tercih kullanmış oluruz ve bireysel sorumluluğunu üstleniriz.
“Hayır” diyebilmenin yolları nelerdir?
1. İlk önce kendi mutluluğunuzu düşünerek cevap vermek sizi ne mutlu edecekse
2. Bahane oluşturmadan söylememiz gerekiyor içinde hiçbir özür barındırmaz.
3. Nedenlerini açıklayarak, karşı tarafı kırmamaya özen göstererek gerekçeleri ile birlikte kelimenin söylenmesidir.
4.”Hayır” cevabını vermenin kendinize neler kazandıracağını düşünerek cevabınızı verin.
Unutmayın! Öncelikle kendinize değer verin, karşınızdakine değer verin ve tercihlerinizi bu doğrultuda şekillendirin.