KSÜ’nde 250 dekarlık ceviz üretim istasyonunda ıslah stratejisi kapsamında dünyanın en geç yapraklanan, diğer ceviz türleriyle aynı anda hasadı yapılan ceviz türü geliştirildi.
Dünyada sadece ABD, Fransa ve Türkiye’de bulunan ceviz gen merkezi arasında önemli bir yere sahip Kahramanmaraş’ta, Dulkadiroğlu ilçesi Dereli Mahallesi sınırları içerisindeki 400 dekarlık alanda ıslah çalışmaları yapılıyor.
Yapılan ıslah çalışmaları hakkında bilgi veren Prof. Dr. Mehmet Sütyemez, “Bugün sevinçli ve güzel bir haberi duyurmak istiyorum. Tam arkamda duran, şuanda dünyanın en geç yapraklanan ceviz genetiğini elde etmenin başarısını sizlerle beraber yaşıyor bulunmaktayım. Çünkü bu güne kadar dünyada en geç yapraklanan ceviz çeşidi Franquette çeşidiydi Fransız. Bizim bu arazimizde de var. Dünyadaki bütün çeşitler var ki, onlarla mukayese edebiliyoruz. Franquette çeşidi burada 24 Nisanda yapraklandı, ancak arkamda gördüğünüz ceviz genotiğimiz hala uyanmadı, yapraklanmadı. Bu ceviz yetiştiriciliği için çok önemli bir ıslah materyalidir. Çok önemli bir genetik materyal, çok önemli bir kazançtır, yani şunu diyebilirim. Dünyanın en geç yapraklanan ceviz çeşidi artık Türkiye’de ıslah edilmiş oldu. Geç yapraklanan ceviz çeşidinin amacı nedir, önemi nedir, o da şudur. Biliyorsunuz ilkbaharda özellikle ülkemizde, dünyanın değişik yerlerinde, cevizin yetiştirildiği bölgelerde zaman zaman don olayı olmaktadır. Cevizde istenen en önemli özelliklerden bir tanesi de geç yapraklanmasıdır. Çünkü bir ceviz çeşidi ne kadar geç yapraklanırsa, dona yakalanma riski o kadar azdır. Bunun içindir ki biz ıslahçılar her zaman bir cebimizde geç yapraklanma özelliğini taşırız. Islahçı her zaman geç yapraklanmayı kendine hedef alır. İşte geç yapraklanan bir ceviz çeşidinin pratikteki amacı, ilkbahar geç donlarına yakalanma riski neredeyse yoktur. Biz burada üniversite, Ziraat Fakültesi olarak yaklaşık 250 dönüm alanda ıslah çalışmalarımız devam etmekte. Tabi ki bu alan yeter mi? Yetmez. Çünkü dünyanın her yerinde özellikle meyve yetiştiriciliği ıslah alanları çok büyüktür. Kaliforniya Üniversitesinin sadece cevize ayırdığı alan 6 bin dekar. Biz burada 250 dönüm, toplam alanda da 400. İnşallah da giderek de büyüyeceğiz. Önümüzdeki yıllardan itibaren Allah nasip ederse bunu çiftçilerimizle de buluşturacağız. Bunun geç yapraklanması çeşit olarak çok önemli. Ancak başka çok daha önemli özelliği var. Bu arkamda gördüğünüz ceviz genotibinin bundan sonraki yapılacak ıslah çalışmalarına bir damızlık hüviyeti çalışması çok önemli. Bu ne demektir? Sizin çok kaliteli, verimli bir çeşidiniz var, ancak erken yapraklanıyor, işte onun geç yapraklanmaya kavuşması için ıslah programında bu çeşidi kullanmak zorunda kalıyorsunuz. Bu şu demektir. Bizi dinleyen ıslahçılar da çok iyi bilir. En az ıslah ceviz çalışmalarına 100-150 yıl hizmet edecek bir ceviz genotibi bu damızlık bakımından. Bu yönüyle de çok önemli. Bu çeşit olmadan öte, yapılacak ıslah çalışmalarına bir alt yapı, bir genetik materyal sağlama yönüyle de çok kıymetli bir genotiptir” dedi.
