“Kahramanmaraş’ta her an 7 civarında deprem olasılığı var”

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi (KSÜ) Deprem Araştırma ve Risk Yönetim Merkezi Müdürü ve Öğretim Üyesi Dr. Alican Kop, kentte son bir haftada en büyüğü 4.4 büyüklüğünde olan 38 deprem meydana geldiğini söyledi.

509 YILDIR BÜYÜK BİR DEPREM YAŞANMADI

Kentin Doğu Anadolu Fay Hattı'nın, Gölbaşı-Türkoğlu segmentinde yer aldığını, bu segmentte 509 yıldır büyük bir deprem yaşanmadığını belirten Kop, "Geçmişte de 7'den büyük veya 7 civarında deprem üretmiş olan bu segmentin her an 7 ve civarında bir deprem üretme olma olasılığı var" dedi.

Kahramanmaraş'ın Dulkadiroğlu ilçesinde 26 Temmuz'da 4.4 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Depremin merkez üssü Tevekkelli Mahallesi'ne yakınındaki Necip Fazıl Şehir Hastanesi'nde kısa süreli panik yaşandı. Bazı sağlık çalışanları, hasta ve hasta yakınları hastane bahçesine çıktı. Bu depremin ardından bölgede 37 sarsıntı daha yaşandı.

“BU NORMAL BİR SÜREÇ, 3-4 AY SÜREBİLİR”

Sütçü İmam Üniversitesi Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Öğretim Üyesi ve Deprem Araştırma ve Risk Yönetim Merkezi Müdürü Dr. Alican Kop, depremlerin Doğu Anadolu Fay Hattı'nın Gölbaşı-Türkoğlu segmentinde münferit olarak meydana geldiğini söyledi. İlk depremden sonra yaşanan diğer depremlerin oluşmasının normal olduğunu kaydeden Kop, bunların bir süre sonra hem büyülükleri hem de sıklıkları azalarak sönümleneceğini söyledi. Bu nedenle vatandaşların bu artçı depremlerden korkmaması gerektiğini aktaran Dr. Öğretim Üyesi Alican Kop, "Bu normal bir süreç, hatta bu 3- 4 ay kadar sürebilir. Ama olduğu yer çok önemli, Gölbaşı-Türkoğlu segmenti. Bu segment, Kahramanmaraş'ın en büyük deprem kaynağı, çünkü bu segment 509 yıldır deprem üretmemiş bir segment. Biz yıllardır söylüyoruz ve birçok yer bilimci de bu segmenti Türkiye'deki en önemli sismik boşluklardan biri olarak tanımlıyordu. 1114 ve 1513 yıllarında deprem üretmiş bu segmentin 1513'ten beri deprem üretmediğini biliyoruz. Dolayısıyla da bu deprem olmadan önce de söylüyorduk bu segment üzerinde her an 7 ve civarında deprem olma olasılığı var. Bu deprem, onu tetikleyen veya onun öncüsü şeklinde yorumlanacak bir deprem değil ama o segment üzerinde he an her saniye 7 civarında deprem olma olasılığı zaten vardı ve bugün de maalesef o olasılık devam ediyor" diye konuştu.

DEPREMLERİN ANATOMİSİ…

Dr. Öğretim Üyesi Alican Kop, halk arasında küçük çaptaki depremlerin facialarla sonuçlanabilecek sarsıntıları engellediği ve ötelediği gibi algının da doğru olmadığını vurgulayarak, şöyle devam etti: "Bu küçük şiddetli depremlerin büyük depremleri önlediği algısı doğru değil. Çünkü depremlerdeki hem yıkıcılık hem de büyüklük logaritmik olarak değişiyor. Örneğin; biz 5 büyüklüğündeki depremin yıkıcılığını 1 olarak kabul ediyoruz, 6 büyüklüğündeki deprem onun 10 katı, 7 büyüklüğündeki deprem onun 100 kat, 8 büyüklüğündeki deprem ise 1000 katı. Dolayısıyla 4 büyüklüğündeki bir deprem 7 büyüklüğündeki depremin enerjisini boşaltabilmesi mümkün değil. Bunun gibi aynı anda aynı noktada yaklaşık 1000 tane deprem olması gerekiyor. Yani bu konu doğru değil."

“HASTANENİN ZEMİNİ KÖTÜ VE FAY HATTINA YAKIN!”

26 Temmuz'daki depremin en çok hissedildiği Necip Fazıl Şehir Hastanesi'nin sarsıntının merkez üssüne yakın olduğunu kaydeden Kop, "Fay; Gölbaşı'ndan çıkıyor, Balkar'dan göllerin hemen yanından Kartal köyüne doğru geliyor. Kartal köyünün hemen doğusunda Uzunalan var. Uzunalan'dan geçip Çiğli köyüne, Tevekkelli, Öksüzlü, buradan Türkoğlu'na kadar devam ediyor. Zaten fay oradan geçiyor, fayın kırığı orada. Şehir Hastanesi de oraya oldukça yakın konumda, oraya yaklaşık 3- 3,5 kilometre gibi bir uzaklığı var ve o alanlardaki zemin özellikleri çok önemli çünkü Şehir Hastanesi'nin olduğu alandaki zemin oldukça kötü. Yani hem alüvyonlar var, onun altında da kaya olarak bozuşmuş kayalar var. Yani bunlar çok sağlam kayalar değil. Zemin de çok kötü bir zemin olduğu için bunlar depremin etkisini büyütebiliyorlar. Bu nedenle de Şehir Hastanesi'nde bu çok fazla hissedildi. Bu, oradaki zeminin kötülüğünden kaynaklanıyor. Yine aynı şekilde Tevekkelli civarında da yüzeyde alüvyonlar ve onların altında bozuşmuş kayalar var. O yüzden de zemin kötü olduğu için depremin etkisini büyütüyor" ifadelerini kullandı.

EYLEM PLANLARININ NE KADARI GERÇEKLEŞTİ?

Kahramanmaraş'ın depreme yönelik eylem planlarının yüzde 46'sının gerçekleştirildiğini dile getiren Alican Kop, şu ifadeleri kullandı: "Şu anda herhangi bir şehrin depreme hazır olduğunu söylemek mümkün değil. Bu kapsamda Kahramanmaraş'ta tabi ki hazır değil. Ama bu konuyla ilgili Türkiye'de çok ciddi bir çalışma başlatıldı. İl Afet Risk Azaltma Planı oluşturuldu, bu konuda Kahramanmaraş da pilot ildi ve ilk bu çalışmalar başladı. Şu anda afetlere ilişkin hasarı azaltmak için, önleyebilmek için yapılması gereken eylem planlarının yüzde 46'sının gerçekleştiğini görüyoruz. Kahramanmaraş bu konuda diğer illere göre çok daha önde bir konumda. Ancak gözden kaçan bir sürü husus var. Örneğin Kahramanmaraş'ta zayıf zeminlerde yüksek katlı yapılaşmadan mutlaka uzaklaşmak gerekiyor, bu konuya dikkat edilmediğini görüyoruz. Yine Kahramanmaraş'ta sıvılaşma dediğimiz, zayıf zeminlerde yer altı suyu da varsa binaların çok kaliteli olması depreme karşı bir önlem olmuyor. Çünkü bu durumda zemin su gibi davranıyor ve binaların su içerisinde olduğunu düşünün. 1999 depreminde bunun örnekleri gözlendi, binalar devrilebiliyor, batabiliyor. Bu tür alanlarda yüksek katlı yapılaşmada uzak durulması konusunda henüz çok ciddi şeylerin yapılmadığını görüyoruz maalesef."