GÖÇ NEDİR?

GÖÇ NEDİR

İnsanların siyasi, sosyal, ekonomik ve doğal nedenlerle geçici veya sürekli olarak yer değiştirmesine göç adı verilir. Daha detaylı bir tanımla göç, dini, iktisadi, siyasi, sosyal ve diğer sebeplerden dolayı insan topluluklarının hayatlarının tamamını veya bir bölümünü geçirmek üzere bir iskân ünitesinden, bir başkasına yerleşmek suretiyle yaptıkları coğrafi yer değiştirme hareketidir. Kişisel nedenlerle yer değiştirmeye ve bu esnada nakledilen eşyaların hepsine de göç denmektedir.

GÖÇLERİN NEDENLERİ

Göçlerin doğal (doğal afet, kuraklık, vs.), sosyal (eğitim, eğlence, vs.), siyasal (savaş, baskı, vs.) ve ekonomik (iş ve ulaşım olanakları) sebepleri vardır.

GÖÇLERİN ÇEŞİTLERİ

Göçler mesafelerine göre iç göç ve dış göç olmak üzere ikiye ayrılır. İç göçler ül­ke sınırları içinde gerçekleşirken, dış göçler ülkeler ya da kıtalar arasında gerçekleşir. İç göçlerse yapıldığı yere göre köyden kente, kentten kente, köyden köye ve kentten köye olabilir.

Göçler kalma sürelerine göre sürekli göçler ve geçici göçler olarak ikiye ayrılır. Sürekli göçler insanların bu­lundukları yerleri, başka yerlere tamamen yerleşmek üzere terk etmesidir. Geçici göçler ise daha çok mevsimliktir, tarım, hayvancılık ve turizm gibi sebeplerle yapılır.

Göçler iradelere göre gönüllü göç ve zorunlu göç olarak ikiye ayrılır. Kişinin kendi isteğiyle gerçekleşenler gönüllü göç ve zorlama eşliğinde yapılanlar zorunlu göç olarak tanımlanır.

ZORUNLU GÖÇLER

1) Orta Asya'dan Türkler'in Göçü

2) Kavimler Göçü

3) Afrikalı Kölelerin Amerika'ya Göçü

4) Mübadele Göçleri

5) Suriyelilerin Göçleri

6) Kırgızistan'daki heyelan Nedeniyle Yapılan Göçler

7) Aral Gölü'nün Kurumasına Bağlı Olarak Yapılan Göçler

8) 90'lı Yıllarda Bulgaristan'da Yaşayan Türklerin Türkiye'ye Göçü

9) 1999 İzmit Depremi'nden Dolayı Olan Göçler

10) 1 Milyon İrlandalının Patates Kıtlığı Nedeniyle Yaptığı Göçler

Orta Asya'dan Türklerin Göçleri

Bölgede nüfusun artması, salgın hastalıkların baş göstermesi, iklimlerin kötü değişikliğe uğraması, bağımsızlık duygusu ve Çin baskısı gibi sebeplerden ötürü Türkler Ana Yurdu olan Orta Asya'dan dört bir yana göç etmiştir, yeni devletler kurmuşlardır.

KAVİMLER GÖÇÜ

Kavimler Göçü, oldukça kalabalık insan kümelerinin Doğu’dan Batı’ya doğru göç etmesidir. 350-800 yılları arasında Avrupa’ya doğru yapılan bu insan göçü, Avrupa’nın toplumsal ve siyasi yapısını kökten değiştirmiştir. Romalılar bu Hun saldırılarını güçlükle durdurduğunda bir Hun devleti Avrupa'nın merkezine oturmuş bile.

AFRİKALILARIN KÖLE OLARAK AMERİKA'YA GÖÇÜ

16. yüzyılın başından 18. yüzyılın sonu hatta 19. yüzyılın ortalarına kadar tüm devletler anlaşmış gibi Afrika'dan gemilerle insan taşıyı, bunları alıp satmış ve bunu bir adet haline getirmiş. Avrupa'da da, Asya'da da etkilerini görsek de büyük kısım işçi ihtiyacı olan Yenidünya kıtası Amerika'ya gitmiş. Öyle ki günümüzde ABD'nin hemen hemen yüzde 15'i Afroamerikan.

MÜBADELE GÖÇLERİ

Ülkeler arasında yapılan antlaşmalar gereği insanların yer değiştirmesine mübadele göçü denir. Bu göçlerinin en önemli özelliği, isteğe bağlı değil zorunlu olmasıdır. İnsanlara göç ederken geride bıraktıkları mallara eş de­ğerde mallar verilmektedir. Lozan Barış Antlaşması’yla Yunanistan’da bulunan Türkler ile Türkiye’de bulunan Rumlar karşılıklı olarak yer değiştirmiştir.

SURİYELİLERİN GÖÇLERİ

Suriye'deki İç Savaş, tarihin en büyük mülteci krizinin çıkmasına sebep olmuş durumda. 3.5 milyon kadar Suriyeli ülkesinden kaçtı ve bu kesimin büyük bir kısmı çevre ülkeler olan Türkiye, Lübnan ve Ürdün'e yerleşti. Bu durum dünya medyasında bir tepki oluşturdu, AB'nin pek çok ülkesi bu duruma karşıydı.

KIRGIZİSTAN'DAKİ HEYELAN NEDENİYLE YAPILAN GÖÇLER

2017 yılında, Kırgızistan'ın güneyinde Oş bölgesi Özgen ilçesi Ayu 'da heyelan meydana geldi. 24 kişinin toprak altında kaldığı bu olayda oldukça fazla kişi ya yaralandı ya da evini kaybetti. Hiçbir zarar görmeyen kesim bile korkudan ülkenin kuzey kesimlerine yola çıktıi bölgenin nüfusu halen azalmakta.

ARAL GÖLÜ'NÜN KURUMASINA BAĞLI OLARAK YAPILAN GÖÇLER

Bir zamanlar dünyanın en büyük dördüncü gölü olan Aral Gölü'nün yüzde 90'ı kurudu. Özbekistan ile Kazakistan arasında uzanan gölü besleyen Seyhun ve Ceyhun nehirlerinin 1960'larda pamuk üretimi için yönlerinin değiştirilmesi su ile dolu göl yatağını çöle çevirdi. Bu hata bölgedeki balıkçıların işsiz kalmasına, göle en yakın merkez kentinin gölden uzaklaşmasına ve iklimin inanılmaz değişiklik görmesine sebep oldu. Bu bölgeden insanlar büyük bir hızla ayrılmakta, çünkü ağaçlandırmaları yeterli olacağını kimse düşünmüyor.

90'LI YILLARDA BULGARİSTAN'DAKİ TÜRKLERİN TÜRKİYE'YE GÖÇLERİ

14. yüzyıldan beri Bulgaristan'da yaşayan Türkler, yeni bir hayata ancak 1989 göçü'nün ardından başlayabilecekti. Bu, 2. Dünya Savaşı sonrasında, Avrupa'da yaşanan en büyük zorunlu göç olayıydı.İsimleri Bulgar isimleriyle değiştirilen, anadillerini konuşmaları yasaklanan, gözaltında ağır işkenceler gören Bulgaristan Türkleri, son çırpınışlarını sergileyen komünizmden kaçıyordu. 1984-1989 arasında yönetim çok işkenceler etti bu Türklere ve tüm bunların sonunda dönemin cumhurbaşkanı Kenan Evren'in de yardımıyla 350.000 kadar Türk yurduna geri döndü.

İZMİT DEPREMİ'NDEN DOLAYI OLAN GÖÇLER

17 Ağustos 1999'da Marmara Bölgesi'nde meydana gelen büyük depremin ardından, evleri yıkılan, yakınlarını ve işlerini kaybeden depremzede vatandaşların bir kısmı yıllar önce göç ettikleri memleketlerine geri döndüler. Tüm bu ekonomik ve sosyal nedenler doğal afetlerin ne kadar etkili olduğunu tarihimizin en büyük terse göç örneğinde gösterdi.

1 Milyon İrlandalı'nın Patates Kıtlığı Nedeniyle YAPTIKLARI GÖÇLER

Büyük Kıtlık ya da bir diğer ismiyle İrlanda Patates Kıtlığı, İrlanda'da da 1845 yılında başlayıp 1852 yılında son bulan kitlesel açlık, hastalık ve göç dönemidir. Patateslerden bulaşan bir hastalık 1 milyon kişiyi öldürürken, bu patateslerin ortadan kalkması ise bir açlığa yol açmıştır. 1 milyon fazla kişide ABD başta olmak üzere diğer ülkeler göçmüştür, nüfusun dörtte bir 7 yılda kaybolmuştur.

GÖNÜLLÜ GÖÇLER

1) Türk İşçilerinin Batı Avrupa, Kuzey Afrika ve Ortadoğu Ülkelerine Göçleri

2) Sanayi Devrimi Yıllarında İngiltere'nin Güneyinden Kuzeyine Yapılan Göçler

3) Beyin Göçleri

4) Sanayi Devrimi Yıllarında Almanya'nın Ruhr Havzası'na Yapılan Göçler

TÜRK İŞÇİLERİNİN BATI AVRUPA, KUZEY AFRİKA VE ORTADOĞU ÜLKELERİNE GÖÇLERİ

Ülkemizde işsizlik pek çok ülkeye göre daha yüksek oranda a. Bu sebepten vatandaşlarımızın bir kısmı başka ülkelerde çalışmanın daha faydalı olduğunu düşünüyor. Sanayinin zirve yaptığı, asgari ücretin bile çok yüksek olduğu Batı Avrupa ilk tercihlerden. Bunun dışında yine yaşam standartlarının yüksek olduğu, işçi ihtiyacı olan Kuzey Afrika ve Orta Doğu'daki petrol devleri de bu tercihlerin arasında.

SANAYİ DEVRİMİ YILLARINDA İNGİLTERE'NİN GÜNEYİNDEN KUZEYİNE YAPILAN GÖÇLER

Sanayi Devrimi İngiltere'de başlasa da her yere yayılması bir gün sürmedi. O dönemde buharlı fabrikaların bulunduğu Manchester gibi şehirlere, güneyden kuzeye bir göç başladı. Yeni bir devrim, yeni bir sektör, yeni imkanlar demekti. İnsanlar güneyden kuzeye bu sebeplerden çıktı.

BEYİN GÖÇLERİ

İyi eğitim almış yetişmiş insan gücünün başka ülkele­re göç etmesi beyin göçü olarak nitelendirilebilir. Be­yin göçleri ülkeler arasındaki gelişmişlik farkının art­masına neden olmaktadır. Çünkü sınırlı kaynaklarıyla yetiştirdikleri insanları kaybeden az gelişmiş ve geliş­mekte olan ülkelerin kalkınmaları yavaşlamaktadır.

Örnek: Aziz Sancar- ABD- Nobel

En çok göç veren ülkeler: Pakistan, Hindistan, Çin

En çok göç alan ülkeler: ABD, Kanada, Avusturalya

SANAYİ DEVRİMİ YILLARINDA ALMANYA'NIN RUHR HAVZASI'NA YAPILAN GÖÇLER

Kömür yatakları sebebiyle 1990lara kadar çok önemli bir yer elde etmiş Ruhr Havzası, ivmeyi Sanayi Devrimi'nden sonra kömürün önem kazanmasıyla yaşamıştır. Almanya'dan pek çok insan bu bölgeye göç etmiş, imkanlardan yararlanmıştr. Öyle ki burası Avrupa'da nüfusu en yoğun olan 4. bölgedir.

SÜREKLİ GÖÇLER ( Türkiye'de İş Olanakları Nedeniyle İstanbul İzmit Sanayi Kuşağı'na Göçler)

Anadolu'da pek çok insan köylerinde kendine yetecek parayı dahi kazanamamaktadır. Ülkemizde, 1950'lerden beri tarım ve hayvancılığa verilen önem hızla artmıştır. Önemi sanayi almıştır ve sanayi en çok İzmit-İstanbul Sanayi Kuşağı'ndadır. İyi iş imkanlarının yanında merkezi bölgeye yakın olmak insanları cezbetmektedir.

Geçici (Mevsimlik) Göçler

1) 1990'lara Kadar Çukurova'ya Pamuk Toplamak İçin Yapılan Göçler

2) Yazın Hayvan Otlatmak İçin Yaylalara Göçler

3) Yazın Turizmde Çalışmak İçin Antalya'ya Yapılan Göçler

1990'LARA KADAR ÇUKUROVA'YA PAMUK TOPLAMAK İÇİN YAPILAN GÖÇLER

Çukurova ülkemizde tarımın en iyi şartlarla yapıldığı ve en iyi geri dönüt alınan bölgedir. Çukurova'da sıkça pamuk yetiştirilir ve pamuk karı ve kullanılabilirliği açısından önemlidir. Ağustos-Kasım ayları arasında hasat edilir ve bu zamanlarda Çukurova mevsimlik bir göç alır. Aralık ayı geldiğinde Çukurova'nın bereketinden faydalananlar evlerine dönmüş olacaktır.

İZMİT DEPREMİ'NDEN DOLAYI OLAN GÖÇLER

17 Ağustos 1999'da Marmara Bölgesi'nde meydana gelen büyük depremin ardından, evleri yıkılan, yakınlarını ve işlerini kaybeden depremzede vatandaşların bir kısmı yıllar önce göç ettikleri memleketlerine geri döndüler. Tüm bu ekonomik ve sosyal nedenler doğal afetlerin ne kadar etkili olduğunu tarihimizin en büyük terse göç örneğinde gösterdi.

1 MİLYON İRLANDALI'NIN PATATES KITLIĞI NEDENİYLE YAPTIKLARI GÖÇLER

Büyük Kıtlık ya da bir diğer ismiyle İrlanda Patates Kıtlığı, İrlanda'da da 1845 yılında başlayıp 1852 yılında son bulan kitlesel açlık, hastalık ve göç dönemidir. Patateslerden bulaşan bir hastalık 1 milyon kişiyi öldürürken, bu patateslerin ortadan kalkması ise bir açlığa yol açmıştır. 1 milyon fazla kişide ABD başta olmak üzere diğer ülkeler göçmüştür, nüfusun dörtte bir 7 yılda kaybolmuştur.

Türk İşçilerinin Batı Avrupa, Kuzey Afrika ve Ortadoğu Ülkelerine Göçleri

Ülkemizde işsizlik pek çok ülkeye göre daha yüksek oranda a. Bu sebepten vatandaşlarımızın bir kısmı başka ülkelerde çalışmanın daha faydalı olduğunu düşünüyor. Sanayinin zirve yaptığı, asgari ücretin bile çok yüksek olduğu Batı Avrupa ilk tercihlerden. Bunun dışında yine yaşam standartlarının yüksek olduğu, işçi ihtiyacı olan Kuzey Afrika ve Orta Doğu'daki petrol devleri de bu tercihlerin arasında.

SANAYİ DEVRİMİ YILLARINDA İNGİLTERE'NİN GÜNEYİNDEN KUZEYİNE YAPILAN GÖÇLER

Sanayi Devrimi İngiltere'de başlasa da her yere yayılması bir gün sürmedi. O dönemde buharlı fabrikaların bulunduğu Manchester gibi şehirlere, güneyden kuzeye bir göç başladı. Yeni bir devrim, yeni bir sektör, yeni imkanlar demekti. İnsanlar güneyden kuzeye bu sebeplerden çıktı.

SANAYİ DEVRİMİ YILLARINDA ALMANYA'NIN RUHR HAVZASI'NA YAPILAN GÖÇLER

Kömür yatakları sebebiyle 1990lara kadar çok önemli bir yer elde etmiş Ruhr Havzası, ivmeyi Sanayi Devrimi'nden sonra kömürün önem kazanmasıyla yaşamıştır. Almanya'dan pek çok insan bu bölgeye göç etmiş, imkanlardan yararlanmıştır. Öyle ki burası Avrupa'da nüfusu en yoğun olan 4. bölgedir.

GEÇİCİ (MEVSİMLİK) GÖÇLER

1) 1990'lara Kadar Çukurova'ya Pamuk Toplamak İçin Yapılan Göçler

2) Yazın Hayvan Otlatmak İçin Yaylalara Göçler

3) Yazın Turizmde Çalışmak İçin Antalya'ya Yapılan Göçler

1990'LARA KADAR ÇUKUROVA'YA PAMUK TOPLAMAK İÇİN YAPILAN GÖÇLER

Çukurova ülkemizde tarımın en iyi şartlarla yapıldığı ve en iyi geri dönüt alınan bölgedir. Çukurova'da sıkça pamuk yetiştirilir ve pamuk karı ve kullanılabilirliği açısından önemlidir. Ağustos-Kasım ayları arasında hasat edilir ve bu zamanlarda Çukurova mevsimlik bir göç alır. Aralık ayı geldiğinde Çukurova'nın bereketinden faydalananlar evlerine dönmüş olacaktır.

YAZIN HAYVAN OTLATMAK İÇİN YAYLALARA GÖÇLER

Yazları özellikle Karadeniz bölgemizde hayvanları otlatmak amacıyla yaylalara çıkmak oldukça sık tekrarlanan geçici bir göç çeşididir. Karadeniz bölgemizde dağlar denize paraleldir ve yaz ayarı bu dağların eteklerinde yer alan Ayder, Potuk ve Sal gibi yerler göç alır

YAZIN TURİZMDE ÇALIŞMAK İÇİN ANTALYA'YA YAPILAN GÖÇLER

Turizm ülkemizin ekonomisi kalkındıran faktörlerden biridir ve yazın turizm denilince akıllara ilk olarak Antalya gelir. Sayısız 5 yıldızlı oteller, pansiyonlar ve apartlardan oluşan bu bölgede tüm sahil şeridi boyunca turizm imkanları çok fazladır. Çalışmak gelir açısından oldukça iyidir ve insana yaz aylarında bu bölgede olma imkanı tanıması açısından çokça tercih edilir.

İÇ GÖÇLER

Ülke içerisinde, nüfusun yer değiştirmesine iç göç denir, iç göçlerle bir ülkenin toplam nüfusunda de­ğişme olmaz. Sadece, bölgelerin ve illerin nüfusun­da artma ya da azalma meydana gelir.

NEDENLERİ:

• Tarım alanlarının yetersiz gelmesi ve erozyonun artmasıyla toprağın verimsiz hale gelmesi

• Tarımda makineleşmenin artması ve buna bağlı olarak tarımsal işgücünün azalması

• Kırsal kesimde iş imkânlarının sınırlı olması

• Ekonomik istikrarsızlık ve sosyal problemler

• Eğitim ve sağlık hizmetlerinin yetersizliği

• Kentlerde sanayinin gelişmiş olmasından dola­yı iş imkânlarının fazlalığı

• Kentlerde eğitim ve sağlık hizmetlerinin yaygın­lığı

Sonuçları:

• Yatırımlar dengesiz dağılır.

• Kırsal kesim yatırımlarında verimsizlik meyda­na gelir.

• Düzensiz kentleşme görülür, sanayi tesisleri kent içinde kalır.

• Kent nüfusunda aşırı artış meydana gelir, hizmetler ve konutlar yetersiz kalır, işsizlik artar.

Dış Göçler

Bir ülkeden diğer bir ülkeye yapılan göçlere dış göç denir.

Dış göçlerin başlıca nedenleri:

• Ekonomik nedenlerle çalışmaya gidilmesi

• Tabii afetler

• Savaşlar ve etnik sebepler

• Uluslararası anlaşmalarla sağlanan nüfus değişimi

Dış göçlerin sonuçları:

• Göç eden ülkede nüfus artar, göç veren ülkede ise azalır.

• Ülkeler arasında ekonomik ilişkiler gelişir.

• Ülkeler arası kültürel ilişkiler gelişir.

Göç verdiğimiz ülkeler: Almanya, Fransa, İngiltere, ABD, Avust­ralya, Libya, S. Arabistan, Kuveyt

Göç aldığımız ülkeler:

Türkmenistan, Azerbaycan, Suriye, Afganistan, Irak

Türkiye'de Kırdan Kente Göçler

Nedenleri:

Tarım kesiminde görülen açık ve gizli işsizlik ve yanlış tarım politikaları.

Eğitim durumunda ve hayat tarzında görülen iyileşme ve ilerleme (kişilerin eğitim seviyesi ve göç etme olasılığı arasında olumlu bir korelasyon vardır.)

Eğitim yolu ile meslek edinme.

Refahın artışı.

Ekilecek arazinin darlığı ve miras yoluyla toprağın parçalanması.

Tarımda makineleşme.

Kan davaları, can ve mal güvenliğinin zedelenmesi.

Geniş aile otoritesinden kurtulma eğilimi.

Ulaştırma ve haberleşme alanın genişlemesi ile kitle haberleşme araçlarının etkinliğinin artması.

Siyasi sebepler, terör ve mezhepsel çekişmeler.

Sonuçları:

Köylü-kentli çakışmaları

Çarpık kentleşme

Kentsel dokunun bozulması

Globalleşme

Ekonomik-sosyal refah artışı

Yaşam standartlarının iyileşmesi

Köydeki bozulmaların azalması

Türkiye'de Kentten Kente Göçler

Ülkemizde kırdan kente göç olduğu gibi küçük kentlerden büyük kentlere doğru da göç yaşanmaktadır. Nedenleri ve sonuçları kırdan kente göçlerinkilerle hemen hemen aynıdır. Kentten kente göçler kentler arasında nüfusta yüksek farklılıklar oluşturur. İstanbul 15 milyon iken Bayburt sadece 86.000 bin kişidir.

Göçlerin Mekansal Etkileri

Göç Alan Yerlerdeki Mekansal Etkiler:

Trafik sorunları ortaya çıkar.

Yeni iş alanları ortaya çıkar, iş çeşidi artar.

Yerleşmeye uygun olmayan alanlarda yapılan ko­nutlar sel olaylarına zemin hazırlar.

Taşıt sayısının artması ve ısınmada katı yakıtların kullanılması hava kirliliğini artırır.

Kültürel çeşitlilik artar.

Ormanlık alanlar tahrip edilerek yapılaşmaya açılır.

Yerleşim alanlarının hızla büyümesiyle, fabrikalar yerleşim alanlarının içinde kalır.

Gecekondu semtleri artar.

Göç Veren Yerlerdeki Mekansal Etkiler:

Kamu ve özel sektöre ait yatırımlar azalır.

Okul, sağlık ocağı ve konutlar yetersiz nüfustan dolayı kapanır veya bakımsız kalır.

Tarım alanları boş kalır, tarım ve hayvancılıkta ve­rim azalır.
 

Haftada bir gün sizlerle bu satırlardan bir araya geleceğim.

Sağlıcakla kalın..