Hayır Diyebilmek

Bazı durumlarda ‘’Hayır’’ demek hiç de kolay değil. Sizden rica edilen bir konu oluyor ve siz karşınızdaki kişiyi kırmamak adına, belki saygısızlık olmasın diye belki de aranızdaki ilişkinin zarar görmemesi adına istemeden de olsa kabul ediyorsunuz. Bu davranışı sergilerken kendimizi aman elime mi yapışır, kırk yılın başında benden bir şey istedi yapmazsam ayıp olur diye mantığa bürüyerek evet diyoruz. Ama bu ‘’evet’’ i içimizden gelerek yapmıyoruz. Karşımızdaki kişi kırılmasın, darılmasın diye kendi iç dünyamızda istemediğimiz şeyleri yaparak kendimiz yaptığımız işten mutlu olamıyoruz ve kendi istek ve önceliklerimizi hiçe sayıyoruz. Karşınızdakilerin sizden istekleri her şey olabilir. Bunlar maddi-manevi istek, ufacık bir rica bile olabilir. Bu isteklere içinizden gelmiyorsa ‘’evet’’ demek zorunda değilsiniz. Hiçbir zaman kendinizi ‘’evet’’ demek zorundaymış gibi hissetmemelisiniz. Eğer içinizden gelmiyorsa akıl ve duygu süzgecinden geçirerek ‘’hayır’’ diyebilirsiniz. Siz ‘’ hayır’’ diyemedikçe insanların sizden istekleri bir türlü bitmeyecektir. Çünkü siz hayır demedikçe her isteklerine evet diyen kendi öncelikleri olmayan hiçbir sınırı olmayan kolay insan olacaksın ve bu şekilde davrandığınız müddetçe de ne siz mutlu olacaksın ne de karşınızdakini mutlu edeceksiniz. Karşıdan gelen istekleri özellikle içinizden gelerek yapsanız bile, insanlar bunu size bir görevmiş ve sizin bunu yapmak mecburiyetiniz varmış gibi atfedebilir. Bu durum sosyal hayatımız her safhasında işyerinde, okulda, vb. yerlerde karşılaşabiliriz. Sizin göreviniz olmadığı halde insani saiklerle bir yardımda bulunduğunuzda karşıdaki kişi devamlı bir şeyleri halletmeniz için yanınıza gelmeye başlar, bu iş belki 5 dk bile sürmeyecek küçük bir iştir ama bu angarya iş sizin enerjinizi, emeğinizi, zamanınızı alıyor en nihayetinde siz hayır diyemediğiniz için bu ufak tefek şeylerde birikerek zamanla sizde psikolojik bir yük oluyor.

Bu psikolojik yükten kurtulmak için eğer sizden istenen konular siz yaptığınız zaman sizi mutsuz hissettireceklerse kibarca isteklerini yapamayacağınızı ve yardımcı olamayacağınızı söyleyerek sorunun muhatabına yönlendirebilirsiniz.

Farkındayım sizden istekte bulunan birine hayır demek çok kolay değil, hele bu kişi ikna kabiliyeti yüksek biri ise hiç de kolay değil. Ama kendinizi düzenleyerek ‘’Hayır’’ dilini kullanabilirsiniz. Örnek kendi öncelikleriniz nedir ve hangi konularda ödün verebilirsin öncelikle bunları belirleyerek kendimizi iyi tanımamız gerekli. Siz bunları belirlediğiniz ve uygulamaya koyduğunuz zaman karşınızdakiler sizin hayatınızda sınırlamalarınız olduğunu bilecek ve sizden ricada bulunurken prensiplerinize göre hareket edecektir. Bu durum hem karşınızdakilerin size prensiplerinizden dolayı saygı göstermesini sağlayacaktır, hem de siz prensiplerinize uygun davranış sergilediğiniz için psikolojik olarak rahatsızlık hissetmeyeceksiniz. Siz karşınızdaki kişinin her türlü isteklerine ‘’evet’’ demeden önce kendi şahsiyetinizden ödün veremeyeceğiniz şeyleri hemen elinize bir kağıt kalem alarak listeleyip kesinlikle ödün veremeyeceğiniz konuların çerçevelerini belirleyebilirsiniz. Konuyu basit bir örnekleyelim, akşam yemeğinizi ailenizle birlikte yemek sizin önceliğiniz olabilir, arkadaşınızda sizi aynı saatlerde dışarı davet edebilir, bu durum sizi rahatsız edecek boyuta geldiğinde arkadaşınıza akşam yemeğini aileniz ile birlikte yediğinizi bu durumun sizin önceliğiniz olduğunu arkadaşınıza kısaca izah ederek hayır dediğinizde arkadaşınız da sizi anlayacak ve size saygı gösterecektir. Bu durum hem sizi iyi hissettirecektir hem de karşınızdaki arkadaşınızı kırmadan prensipleriniz olduğunu ona hissettirirsiniz. Ya da sizin de yapmaktan hoşlandığınız ama o an için istemediğiniz bir durumda arkadaşınızın sinemaya gitme teklifini kendinizi iyi hissetmediğinizi söyleyerek kırmadan arkadaşınıza hayır diyebilirsiniz.

Yani ‘’hayır’’ demek aslında her şeye hayır derim kimsenin ricasını yerine getirmem etrafımı kırar dökerim , kimseye yardımcı olmam demek değildir. Ancak üzerimizde bir ‘’evet’’ deme baskısı olmadan evet demek ister miydin yoksa şuanda karşındaki kişi ile bir diyalog halindeyken buna kendini mecbur mu hissediyorsun? ya da yarın evet dedin diye pişmanlık duyacak mısın? Önemli olan bu. O yüzden anlık bir refleksle evet demek yerine karşınızdaki kişiden biraz zaman isteyip düşünebilirsiniz. Burada da mantıklı karar verirken hayatınızdaki prensipleriniz devreye girecektir. O yüzden kendinizi tanımaya çalışın. Önceliklerinizi, sınırlarınızı belirlemek size yol gösterici olacaktır.